Salam Pengenalan

BMM 3110: SINTAKSIS

ENTRI PERTAMA

1. 0 DEFINISI SINTAKSIS

Perkataan sintaksis ini berasal daripada perkataan Yunani, iaitu sun yang bermaksud ´dengan´ dan ‘tattein’ yang bermaksud menempatkan kata-kata secara bersama-sama untuk menjadi kelompok kata atau ayat. Kata ‘suntattein’ ini kemudian menjadi istilah ‘syntaxis’ dalam bahasa Belanda, dan ‘syntax’ dalam bahasa Inggeris.

     Ayat ialah unit pengucapan yang paling tinggi letaknya dalam susunan tatabahasa dan mengandungi makna yang lengkap. Bagi Abdullah Hassan (1980:164), sintaksis merupakan istilah untuk mengkaji pembentukan ayat, iaitu bagaimana morfem dan kata disusun menjadi klausa dan ayat merupakan unit terbesar. Menurut Pendeta Za’ba melalui bukunya Pelita Bahasa Melayu, Penggal 1 dalam permulaan nahu Melayu.

”ayat susunan perkataan yang sekumpul-sekumpul dengan tentu hujung pangkalnya dan tempat berhentinya serta memberi faham yang sempurna tiap-tiap sekumpul kata yang dikatakan itu....Maka tiap-tiap sekumpul perkataan itu ialah susunan yang sempurna maksudnya”

( Pelita Bahasa Melayu Penggal 1 dalam Kursus Menguasai Bahasa Melayu Mudah,2006 hlm.148 )

     Melalui maksud ayat yang diberi oleh Za’ba, maka boleh dibuat kesimpulan bahawa ayat ini  bermakud susunan yang mempunyai hujung dan pangkal ayat yang boleh difahami oleh pembaca atau pendengar kerana ia merupakan kumpulan perkataan yang telah sempurna maksud.

     Menurut Asmah Haji Omar pula,ayat adalah unit tertinggi dalam tatabahasa Melayu.Ia mestilah dimulakan dengan perbuatan senyap dan juga diakhiri dengan perbuatan senyap. Ayat juga mempunyai intonasi bagi mengambarkan maksud ayat tersebut. Mengikut Nik Safiah Karim dalam bukunya yang berjudul Tatabahasa Edisi Dewan Baharu yang dikarang secara bersama dengan Farid M. Onn, Hashim Musa dan Hamid Mahmood pula mendefinisikan ayat sebagai :

“Ayat ialah unit pengucapan yang paling tinggi letaknya dalam susunan tatabahasa dan mengandungi makna yang lengkap.Ayat boleh terbentuk daripada satu perkataan atau susunan beberapa perkataan yang pengucapannya dimulakan dan diakhiri dengan kesenyapan” 

(Tatabahasa Dewan Edisi Baharu dalam  Kursus Menguasai Bahasa Melayu Mudah,2006 hlm 150 )

      Menurut Tatabahasa Dewan Edisi Baharu ini pula,ayat merupakan unit pengucapan yang paling tinggi yang boleh terbentuk walaupun dengan hanya beberapa patah perkataan. Sebagaimana pendapat Asmah Haji Omar,ayat ini dimulakan dan diakhiri dengan kesenyapan.Jika kita melihat dari beberapa pendapat yang dinyatakan diatas maka dapat kita simpulkan bahawa ayat merupakan susunan yang tertinggi dalam strata tatabahasa Melayu yang boleh terdiri dari dua atau lebih patah perkataan yang mana ayat dimulai dengan kesenyapan dan diakhiri dengan kesenyapan. Pembentukan kata dalam disiplin bahasa dikenali sebagai binaan atau konsturksi. Binaan ayat terdiri daripada susunan unit kecil rangkai kata dalam disiplin bahasa yang juga dikenali sebagai unsur atau konsituen.

   

1.1 STRUKTUR BINAAN SUBJEK DAN PREDIKAT

Subjek	Konstituen yang terdiri daripada sama ada satu perkataan atau beberapa perkataan, yang menjadi judul atau unsur yang diterangkan.
Predikat	Kumpulan perkataan yang tergolong dalam satu frasa dan menjadi unsur yang menerangkan subjek.

Subjek	Predikat
(1). Ali (FN)	peniaga  (FN)
(2). Pemburu  itu  (FN)	melontar lembing (FK)
(3). Bajunya (FN)	cantik sekali (FA)
(4). Rumah itu (FN)	di tepi sawah (FS)

Contoh:

Subjek	Predikat
(5). Amin (6). Abang kandungku (7). Pegawai kastam itu	guru besar di sekolah baru itu. sedang berehat di bilik sebelah. amat cekap.

Ayat di atas boleh juga disongsangkan dengan melakukan pendepanan predikat dan meletakkan subjek di belakang.

Subjek	Predikat
(8). Guru besar di sekolah baru itu (9). Sedang berehat di bilik sebelah (10). Amat cekap	Amin. abang kandungku. pegawai kastam itu.

1.2   Ayat Dasar dan Ayat Terbitan

Ayat dasar :  ayat yang mengandungi satu subjek dan satu predikat. Ayat dasar juga disebut sebagai ayat inti , iaitu ayat yang menjadi sumber bagi pembentukan ayat-ayat lain (Raminah Hj.Sabran, Rahim Syam ,1987).

Ayat terbitan : ayat yang terhasil daripada proses penerbitan sesuatu ayat dengan mematuhi hukum atau rumus transformasi.

Proses penerbitan ayat berlaku sama ada secara pengguguran, penyusunan semula atau peluasan.

Contoh :

Ayat Dasar                             --------à          Ayat terbitan (perluasan)

(11) Faridah  guru          (FN+FN)    =>          Faridah guru yang sabar.

(12) Ah Meng berlari       (FN+FK)    =>         Ah Meng berlari dengan pantas.

(13) Pak Cik membaca    (FN+FK)    =>         Pak Cik membaca surat khabar.

(14) Kucing comel           (FN+FA)    =>         Kucing comel itu kesayangan Mama.

(15) Mak Limah ke sawah  (FN+FS)     =>          Mak Limah ke sawah untuk menuai padi.

RUJUKAN

• Siti Hajar Abdul Aziz   (2008).  Bahasa Melayu II.  Petaling Jaya: Oxford Fajar Sdn.Bhd.
• Nik Safiah Karim et.al (2006). Tatabahasa Dewan.  Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
• Raminah Hj.Sabran,Rahim Syam (1987). Kaedah Pengajaran Bahasa Malaysia.  Kuala Lumpur: Fajar Bakti.